ପାହାଡ଼ ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି ଏହି ନଦୀ, କିନ୍ତୁ ସମୁଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ହୋଇଯା ଏ ଅଦୃଶ୍ୟ …
1 min read
ନଦୀର ଶେଷ ସୀମା ସମୁଦ୍ର ଅଟେ । ଏଥିପାଇଁ ସବୁ ନଦୀ ପାହାଡ଼ରୁ ବାହାରି ଶେଷରେ ସୀମା ସାଗର ସହ ଲୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି ଏପରି ଏକ ନଦୀ ଅଛି ଯିଏକି ନା କୌଣସି ସାଗରରେ ମିଶିଥାଏ ନା କୌଣସି ନଦୀରେ ମିଶିଛି । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ଆପଣ ଜାଣିଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଏହି ନଦୀ ମରୂଭୁମିରେ ମଧ୍ୟ ଗାଏବ ହୋଇଯାଏ । ଏପରି ଏକ ନଦୀ ଆସିଛି ଯାହାର ଉତ୍ପତିସ୍ଥଳି ରାଜସ୍ଥାନ ଆଜମେରରେ ରହିଛି । ଆଜମେରର ନାଗା ପାହାଡରୁ ବାହାରିଛି ଲୁନି ନଦୀ । ୪୯୫ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ବିସ୍ତୃତ । ଏହି ନଦୀର ବିଶେଷତ୍ୱ ହେଉଛି ଏହାର ପାଣି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ମିଠା ତ ଆଉ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଖାରିଆ ରହିଛି । କହିବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଆଜମେର ରୁ ବାହାରିବା ପରେ ବାଡମେର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପାଣିର ସ୍ୱାଦ ମିଠା ରହିଥାଏ ।
ବାଡମେର ପରେ ଏହାର ପାଣି ଖାରିଆ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ଶେଷରେ ଗୁଜୁରାଟର କଚ୍ଛର ରଣରେ ପହଂଚିବା ପରେ ଏହି ନଦୀ ବିଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଏ ବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ନଦୀକୁ ସାଗରମତି ଭାବେ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି । ଉତ୍ତର – ପଶ୍ଚିମ ଭାରତର ତର ମରୁଭୂମିରେ ଲୁନି ହେଉଛି ବୃହତ୍ତମ ନଦୀ । ଏହା ଅଜମେର ନିକଟ ଆରାଭାଲୀ ରେଞ୍ଜର ପୁଷ୍କର ଉପତ୍ୟକାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇ ତର ମରୁଭୂମିର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଭାଗ ଦେଇ ଯାଇ 495 କିଲୋମିଟର (308 ମାଇଲ) ଦୂରତା ଯାତ୍ରା କରିବା ପରେ ଗୁଜୁରାଟର କୁଚ୍ଛ ମାର୍ଶିଆ ଜମିରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପ୍ରଥମେ ସାଗରମାତି ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା , ତା’ପରେ ଗୋବିନ୍ଦଗଡ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ ଏହା ଏହାର ଉପନଦୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ଭେଟିଥାଏ, ଯାହା ପୁଷ୍କର ହ୍ରଦରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେହି ଦିନଠାରୁ ଏହାକୁ ଲୁନି କୁହାଯାଏ।1892 ମସିହାରେ ଯୋଧପୁରର ମହାରାଜା ଜସୱନ୍ତ ସିଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ଯୋଧପୁର ଜିଲ୍ଲାର ବିଲାର ଏବଂ ଭବୀ ମଧ୍ୟରେ ପିଚିଆକ ଗ୍ରାମରେ ଜସୱନ୍ତ ସାଗର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବଡ କୃତ୍ରିମ ହ୍ରଦ ମଧ୍ୟରୁ 12,000 ଏକରରୁ ଅଧିକ (49 କିଲୋମିଟର 2 ) ଜଳସେଚନ କରେ। ଏହା ଭାରତର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଡ୍ରେନେଜ ନଦୀ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ, ଏହା ଆରବ ସାଗର ସହିତ ମିଶି ନଥାଏ । ଏହା ଆରବ ସାଗରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ସୁଖୀ ଯାଇଥାଏ ।
